​Sëmundja misterioze pas Covid-19 te fëmijët, më e keqe sesa mendonim

Pas infeksionit dhe fitores mbi koronavirusin, trupit i duhet kohë për të pushuar, për të rifituar forcën dhe shëndetin e tij.

Fatkeqësisht, për disa fëmijë, kjo nuk ndodh. Qindra fëmijë në planet janë diagnostikuar me një sëmundje misterioze, të re të quajtur sindroma inflamatore multi-sistem te fëmijët (MIS-C ose, siç e quajnë disa PIMS) – u zbulua pak më herët këtë vit.

Gjendja, e cila mendohet se lidhet me infeksionin COVID-19, mund të ndodhë te fëmijët që kanë pasur pak ose aspak simptoma të infeksionit të ri të koronavirusit. Fatkeqësisht, MIS-C mund të jetë një gjendje shumë e rëndë, ndonjëherë fatale.
“Fëmijët nuk kanë pse të kenë simptomat klasike të frymëmarrjes së COVID për të zhvilluar MIS-C, e cila është e frikshme”, tha neo-natologu Alvaro Moreira i Qendrës së Shkencës Shëndetësore të Universitetit të Teksasit në San Antonio.

“Fëmijët mund të duken të shëndetshëm, nuk kanë simptoma, edhe nëse nuk dihet se kanë qenë të sëmurë, dhe pastaj, disa javë më vonë, ata mund të zhvillojnë këto procese inflamatore në trup”.

Në një studim të ri mjekësor të MIS-C, Moreira dhe ekipi i tij gjetën 40 studime që përfshinin 662 fëmijë me sëmundjen.

MIS-C shoqërohet me procese inflamatore në shumë pjesë të trupit – zemër, mushkëri, veshka, tru, lëkurë, sy dhe më shumë … simptoma personale që dy gjendje të tjera – sëmundja Kawasaki dhe sindroma e shokut toksik – por sasia dhe përhapja e proceseve inflamatore në MIS- C është më keq, vëren Moriera.

Moreira tregon se sëmundja mund të jetë vdekjeprurëse sepse sulmon sisteme të shumëfishta në trup: “Ka kaq shumë ‘fytyra’ të ndryshme saqë ishte e vështirë për mjekët ta kuptonin në fillim.”
Nga 662 raste të vëzhguara, 71 për qind e fëmijëve përfunduan në njësinë e kujdesit intensiv dhe mesatarisht qëndruan në spital deri në tetë ditë.

Në të gjitha rastet, fëmijët kishin ethe, 73.7 për qind e tyre kishin dhimbje barku dhe diarre dhe 68.3 për qind të vjella. Konjuktiviti dhe skuqja ishin gjithashtu simptoma të zakonshme. Fatkeqësisht, 11 fëmijë nuk mbijetuan.

Sidoqoftë, te fëmijët që janë shëruar, ka shumë shqetësime për atë që MIS-C po i bën zemrës së tyre. Përkatësisht, 54 për qind e tyre kishin anomali të zemrës pas sëmundjes.

Këto anomali përfshinin zgjerimin e enëve koronare të gjakut, aftësinë e zvogëluar të zemrës për të pompuar gjak të ngopur me oksigjen dhe aneurizëm koronare në rreth 10 për qind të pacientëve.
“Këta janë fëmijë që do të kenë nevojë për vëzhgim dhe monitorim të rëndësishëm për të parë nëse kjo do të zgjidhet apo kjo do të jetë diçka me të cilën do të duhet të jetojnë për pjesën tjetër të jetës së tyre,” thotë Moreira.

Moreira vëren se ky është fillimi i hulumtimit për një sëmundje krejtësisht të re, dhe se ka shumë më tepër që nuk dimë. Në rastet e rralla kur dyshohet për MIS-C, kujdesi i hershëm mjekësor është një veprim vendimtar që mund të shpëtojë jetën e fëmijëve.

“Fëmijët zakonisht do të tregojnë shenja / simptoma të MIS-C tre deri në katër javë pas infektimit me COVID-19, dhe shumë do të përparojnë me shpejtësi në tronditje dhe dështim kardio-frymëmarrjes”, shkruajnë autorët në studimin e tyre.

Sipas tyre, familjet duhet të kërkojnë kujdes urgjent mjekësor sepse fëmijët me sëmundje përkeqësohen jashtëzakonisht shpejt dhe shumica e tyre duhet të shkojnë në spital.

Pas infeksionit dhe fitores mbi koronavirusin, trupit i duhet kohë për të pushuar, për të rifituar forcën dhe shëndetin e tij.

Fatkeqësisht, për disa fëmijë, kjo nuk ndodh. Qindra fëmijë në planet janë diagnostikuar me një sëmundje misterioze, të re të quajtur sindroma inflamatore multi-sistem te fëmijët (MIS-C ose, siç e quajnë disa PIMS) – u zbulua pak më herët këtë vit.

Gjendja, e cila mendohet se lidhet me infeksionin COVID-19, mund të ndodhë te fëmijët që kanë pasur pak ose aspak simptoma të infeksionit të ri të koronavirusit. Fatkeqësisht, MIS-C mund të jetë një gjendje shumë e rëndë, ndonjëherë fatale.
“Fëmijët nuk kanë pse të kenë simptomat klasike të frymëmarrjes së COVID për të zhvilluar MIS-C, e cila është e frikshme”, tha neo-natologu Alvaro Moreira i Qendrës së Shkencës Shëndetësore të Universitetit të Teksasit në San Antonio.

“Fëmijët mund të duken të shëndetshëm, nuk kanë simptoma, edhe nëse nuk dihet se kanë qenë të sëmurë, dhe pastaj, disa javë më vonë, ata mund të zhvillojnë këto procese inflamatore në trup”.

Në një studim të ri mjekësor të MIS-C, Moreira dhe ekipi i tij gjetën 40 studime që përfshinin 662 fëmijë me sëmundjen.

MIS-C shoqërohet me procese inflamatore në shumë pjesë të trupit – zemër, mushkëri, veshka, tru, lëkurë, sy dhe më shumë … simptoma personale që dy gjendje të tjera – sëmundja Kawasaki dhe sindroma e shokut toksik – por sasia dhe përhapja e proceseve inflamatore në MIS- C është më keq, vëren Moriera.

Moreira tregon se sëmundja mund të jetë vdekjeprurëse sepse sulmon sisteme të shumëfishta në trup: “Ka kaq shumë ‘fytyra’ të ndryshme saqë ishte e vështirë për mjekët ta kuptonin në fillim.”
Nga 662 raste të vëzhguara, 71 për qind e fëmijëve përfunduan në njësinë e kujdesit intensiv dhe mesatarisht qëndruan në spital deri në tetë ditë.

Në të gjitha rastet, fëmijët kishin ethe, 73.7 për qind e tyre kishin dhimbje barku dhe diarre dhe 68.3 për qind të vjella. Konjuktiviti dhe skuqja ishin gjithashtu simptoma të zakonshme. Fatkeqësisht, 11 fëmijë nuk mbijetuan.

Sidoqoftë, te fëmijët që janë shëruar, ka shumë shqetësime për atë që MIS-C po i bën zemrës së tyre. Përkatësisht, 54 për qind e tyre kishin anomali të zemrës pas sëmundjes.

Këto anomali përfshinin zgjerimin e enëve koronare të gjakut, aftësinë e zvogëluar të zemrës për të pompuar gjak të ngopur me oksigjen dhe aneurizëm koronare në rreth 10 për qind të pacientëve.
“Këta janë fëmijë që do të kenë nevojë për vëzhgim dhe monitorim të rëndësishëm për të parë nëse kjo do të zgjidhet apo kjo do të jetë diçka me të cilën do të duhet të jetojnë për pjesën tjetër të jetës së tyre,” thotë Moreira.

Moreira vëren se ky është fillimi i hulumtimit për një sëmundje krejtësisht të re, dhe se ka shumë më tepër që nuk dimë. Në rastet e rralla kur dyshohet për MIS-C, kujdesi i hershëm mjekësor është një veprim vendimtar që mund të shpëtojë jetën e fëmijëve.

“Fëmijët zakonisht do të tregojnë shenja / simptoma të MIS-C tre deri në katër javë pas infektimit me COVID-19, dhe shumë do të përparojnë me shpejtësi në tronditje dhe dështim kardio-frymëmarrjes”, shkruajnë autorët në studimin e tyre.

Sipas tyre, familjet duhet të kërkojnë kujdes urgjent mjekësor sepse fëmijët me sëmundje përkeqësohen jashtëzakonisht shpejt dhe shumica e tyre duhet të shkojnë në spital.