Presidenti turk, Rexhep Taip Erdogan bëri thirrje për dialog të hënën (10 gusht) ndërsa ende vazhdon përpara me një plan kontestues zhvillimi të gazit mesdhetar që ka zemëruar Greqinë dhe alarmoi NATO-n dhe Bashkimin Europian.
Mosmarrëveshjet për rezervat e dyshuara në Detin Mesdhe lindor grumbullohen në një sërë fuqish rajonale në një konfrontim të parë me shqetësim në Bruksel dhe Uashington.
Turqia dërgoi një anije kërkimore në rajon të hënën – vetëm tre ditë pasi Erdogan tha se ishte lodhur duke pritur rezultatin e bisedimeve sporadike të zhvilluara në muajin e kaluar me Greqinë.
Ardhja e anijes në një zonë të diskutueshme pranë ishullit të Meis (Kastellorizo në Greqisht) bëri që Kryeministri Grek, Kyriakos Mitsotakis të hënën të bisedohej me shefat e tij ushtarakë.
Mitsotakis nuk ndërmori asnjë veprim por ministria e jashtme greke e quajti mbërritjen e anijes “një përshkallëzim serioz” që “ekspozoi” rolin “destabilizues” të Turqisë.
Erdogan dukej pak më shumë pajtues pas një takimi me ministrat e tij më vonë të hënën. “Le të bashkohemi të gjithë si vende mesdhetare dhe të gjejmë një formulë që mbron të gjitha të drejtat tona”, tha Erdogan në një fjalim kombëtar.
Por shtoi: “Ne nuk mund t’i lejojmë (kombet) të injorojnë një vend të madh si Turqia dhe të përpiqemi të na burgosin në brigjet tona.”
Alarmi i NATO-s dhe BE-së
Mosmarrëveshja po parashikon tensione të gjata rajonale që u ndezën përsëri me konfliktin ushtarak në Libi.
Erdogan tha që muajin e kaluar ai po “pezullonte” eksplorimin e gazit për të dhënë kohë për bisedime me Greqinë dhe Këshillin e Presidentit aktual të BE-së, Gjermaninë.
Por gjendja alarmante erdhi kur Greqia dhe Egjipti – një rival i Turqisë në Libi – javën e kaluar nënshkruan një marrëveshje për krijimin e një zone ekskluzive ekonomike në rajon. Ministria e jashtme turke tha se “e ashtuquajtura marrëveshje detare” ishte “e pavlefshme”.
Anija Oruc Reis e Turqisë po planifikon të kryejë hulumtime sizmike në skajin më lindor të juridiksionit detar të Greqisë.
Zona është afër Turqisë, por i përket Greqisë sipas ligjit ndërkombëtar.
Turqia thotë se rregullat janë të padrejta pasi Greqia ka të drejta vetëm për ujërat për shkak të disa ishujve të vockël që zgjerojnë shtrirjen e saj ligjore.
Bashkimi Europian duket se po afrohet me Greqinë në mosmarrëveshje. Shefi i politikës së jashtme të bllokut, Josep Borrell të dielën i quajti veprimet e Turqisë “jashtëzakonisht shqetësuese” dhe një recetë për “antagonizëm dhe mosbesim më të madh”.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg kërkoi respektimin e ligjit ndërkombëtar gjatë bisedimeve të tij të hënën me kryeministrin grek.
“Situata duhet të zgjidhet në një frymë të solidaritetit aleat dhe në përputhje me të drejtën ndërkombëtare”, tha Stoltenberg pasi foli me Mitsotakis.