Sapo u fal namazi i xhumasë në Aja Sofia pas 86 vjete që ishte i ndaluar.
Shkruan: Dr. Mustafa Bajrami
Afër dy milion njerëz mbushën Aja Sofinë, oborrin e saj dhe rrugët e Stambollit që qonin drejt Aja Sofisë. Shikuar në pamjet që sjellnin kamerat nga helikopterët që fluturonin mbi qiellin e hapur, dukej se gjysma e Stambollit ishte bllokuar nga xhemati në rrugë. Për më tepër, njerëzit ishin drejtuar në safe për ta falë namazin edhe nëpër anijet që ishin ndalë në ujërat e detit përreth saj. Para namazit, Erdogan lexoi “Fatiha”-n nga Kur’ani si të ishte një imam me përvojë, ndërsa Kryetari i Dijanetit e bëri një dua-lutje të cilën kurrë në jetën time nuk e kisha dëgjuar. Përveç tjerash, ai tha se Aja Sofia do të jetë e hapur për të gjithë njerëzit e botës, pa dallim feje, race, gjuhe apo përkatësie.
Falja e namazit të xhumasë sot në Aja Sifia, i dha fund “shpresave” për ndonjë tërheqje të mundshme nga qëndrimi që kishte marrë shtetit turk. Aja Sofia tani më është xhami.
Folur me gjuhën politike, Turqia dhe Erdogani i dërguan botës një mesazh të fuqishëm dhe shumë domethënës. Sikur duan të thonë se ata janë të zotët e vetvetes dhe vetë vendosnin për fatin e tyre. Personalisht, këtë veprim të Turqisë dhe Erdoganit e lexoj si, ose mbështetje e pa rezervë e një fuqie botërore që i’a dha Turqisë, ose Turqia nuk përfilli asnjë fuqi në botë. Turqia i sfidoi të gjithë ata që kundërshtuan ri-shndërrimin e Aja Sofisë në xhami. Erdogan kësaj radhe e dëgjoi vetëm zërin e arsyes së vetë dhe zërin e fuqisë së shtetit të cilin e udhëheqë.
Kthyer historisë, njëjtë sikur Noel Malcolm në librin e tij ‘Useful Enemies”, që e përshkruan rënien e Konstantinopojës si ngjarjen më të rëndësishme që kishte ndodhur deri atëherë në botë, edhe unë nga këtu e konsideroj faljen e namazit të xhumasë në ditën e sotshme si një prej ngjarjeve më të mëdha, më me ndikim dhe më të rëndësishme në 100 vjetët e fundit.
Malcolm në faqen e parë të po të njëjtit libër thotë: “Në mëngjesin e 20 qershorit të vitit 1453, anija që po sillte me vete lajmet nga Konstantinopoja arriti në Portin e Venedikut duke sjellë me vete lajmin se Konstantinopoja u pushtua nga Sulltan Mehmet Fatihu i II-të. Kumtimi i këtij ajmi shokoi Senatin në Pallatin e Doge-s dhe ngriti tërë Evropën në këmbë. Në Firencë, Casimo de’ Medici e përshkroi humbjen e Konstantinopojës si ngjarjen më tragjike që ka nodhur ndonjëherë në shekujt e fundit, ndërsa në Napoli, Mbreti Alfonso i V-të e thirri Evropën për tu bashkuar. Njëjtë kështu kishin reaguar edhe mbretërit dhe princërit e Spanjës, Portugalisë, Francës, Burgundit, Hohalëndës, Gjermanisë, Danimarkës dhe Anglisë”.
Nëse këto shtete sot nuk reaguan sikur 567 vjet më parë, në fakt, ngjarja e sotshme e ka po të njëjtën peshë dhe sjell po të njëjtin mesazh sikur atëherë. Ska dyshim se peshorja e fuqisë së shteteve vendimarrëse në botë ka ndryshuar dhe po ndryshon vazhdimisht. Para disa viteve, Erdogan nga foltorja e Kombeve të Bashkuara kishte thënë: Bota nuk është vetëm pesë shtete.
Aja Sofinë, para 567 viteve Sulltan Mehmet Fatiu i II-të e kishte shndërruar në xhami, ndërsa imami që e kishte falë xhumanë e parë aty ishte Ak Shemsedini. Sulltan Sylejmani i kishte qëndruar prapa. Edhe sot, Erdogani e bëri Aja Sofinë xhami, e vetë u falë në safin e parë menjëherë pas imamit.
E kjo ndodhi pas plotë 86 viteve.