Specialja lëshon urdhrin mbi procedurat e intervistimit të dëshmitarëve

Në nisje të seancës së sotme gjyqësore në rastin Thaçi dhe të tjerët, kryetari i trupit gjykues Charles Smith ka dhënë urdhrin me gojë mbi procedurat e intervistimit të dëshmitarëve dhe prezantimit të provave.

Kjo erdhi pas ankesës së parashtruar nga mbrojta e Thaçit dhe Selimit të cilët kërkuan sqarime mbi procesin e marrjes në pyetje të dëshmitarëve nga trupi gjykues.

Sa i përket këtij procesi, gjyqtari Smith i është referuar kodit të procedurës penale të Kosovës si dhe praktikave të ndjekura nga gjykimet në Tribunalin Penal Ndërkombëtar për ish-Jugosllavi (TPNJ).

Gjyqtari Smith ka deklaruar se asnjë cenim nuk u shkaktua lidhur me pyetjet e parashtruara nga trupi gjykues, gjatë paraqitjes së dëshmitarit të dytë.

Duke u thirrur në Kodin e Procedurës Penale të Kosovës, ai ka thënë se neni 329, pika 4 e këtij ligji përcakton se krahas provave të propozuara nga palët dhe palët e dëmtuara, trupi gjykues ka autoritetin të mbledh provat që i gjykon të nevojshme dhe të domosdoshme për gjykim të drejtë dhe të plotë të kësaj çështje. Ai duke komentuar referimin e mbrojtjes në dispozitat për procedura ballafaquese dhe barazi, ka shtuar se “kjo nuk nënkupton se gjykatësi duhet të jetë thjesht një person pasiv, por mund të kërkoj informacione shtesë, pasi që prokuroria dhe mbrojtja të kenë paraqitur provat e tyre”.

Ai gjithashtu i është referuar vendimit të Gjykatës së Apelit të datës 19 dhjetor, që ndërlidhet me nenin 329, dhe që i jep të drejtë gjykatësit që të përcaktojë dhe të vërtetojë në mënyrë të plotë dhe të drejtë të gjitha faktet që janë të rëndësishme për të marrë një vendim të drejtë. Sigurisht që gjykata duhet të zbulojë të vërtetën dhe nuk cenon rregullat për mbledhjen e provave thuhet në vendimin gojor.

“Trupi gjykues nuk kufizohet kur u bënë pyetje dëshmitarëve për materialet që janë renditur në listën e prezantimeve të palës që e ka ftuar dëshmitarin. Fushëveprimi i pyetjeve gjyqësore është i gjerë dhe nuk kufizohet vetëm në një fushë të caktuar,” ka thënë udhëheqësi i trupit gjykues Charles Smith, duke shtuar se gjyqtari mund t’i drejtoj pyetje dëshmitarit në çdo fazë.

Ai gjithashtu ka përmendur juridiksionet e miratuara për regjime të ngjashme të trajtim të provave, siç është rasti i Tribunalit Penal Ndërkombëtar për ish-Jugosllavi, duke iu referuar rregullores së procedurave dhe provave në gjykimin e rastit Popoviç. “TPNJ kishte konstatuar se kjo ishte në përputhje me traktatin e Romës dhe nuk është në kundërshtim me asnjë jurispondencë tjetër përkatëse të gjykatave ku thuhet se trupi gjykues nuk duhet t’i bëjë pyetje dëshmitarët lidhur me faktet dhe aspektet që nuk janë trajtuar si duhet nga mbrojtësit në sallën e gjyqit”, ka shtuar Smith.

Ai më pas ka theksuar se mbrojtja ka të drejtë të bëjë kundërpyetje pas pyetjeve të gjyqtarëve dhe kjo dispozitë është pranuar nga të gjitha palët në këtë proces, dhe mbrojtja nuk ka pasur kundërshtime në këtë paragraf “Palët kujtohen të mossupozojnë se trupi gjykues ka bërë ndonjë paragjykim apo ka cenuar vendimet e ardhshme në lidhje me këto”, ka thënë ai.

Ndërsa sa i përket përdorimit të intervistave të realizuara para fillimit të gjykimit për këtë gjykim, gjyqtari Smith ka thënë se ato mund të përdoren si instrument për kundërpyetje. Në këtë rast, i është referuar nenit 132 të ligjit për Dhomat e Specializuara të Kosovës, ku rregulla e procedurave dhe provave parasheh që trupi gjykues mund të urdhërojë parashtrimin apo paraqitjen e provave që i gjykon se janë të nevojshme për të zbuluar të vërtetën sipas rregullit 132. “Trupi gjykues, pasi të dëgjoj palët, aty ku është e zbatueshme kërkon që të bëhen parashtime, ose “Propio Motu” që kërkon prova shtesë të cilat nuk janë ofruar nga palët, përfshirë prova nga ekspertët, kur e gjykon të nevojshme për zbulimin e të vërtetës,” thuhet në këtë vendim.

Trupi gjykues i bëri pyetje dëshmitarit dje lidhur me pjesë të transkripteve të intervistave që dëshmitari i kishte dhënë Zyra e Prokurorit të Specializuar (ZPS). Këto intervista ZPS-ja i ka përfshirë në prezantimet e veta. Të njëjtat janë përdorur disa herë nga ekipet e mbrojtjes kur bënë kundra-pyetjet e veta, u thanë këtë seancë.

Në fund, në vendimin gojor, gjyqtari Smith ka thënë se trupi gjykues do të vlerësojë dhe do të vendosë lidhur me çdo kundërshtim të paraqitur nga mbrojtja për çdo dokument që dorëzohet në bazë të autenticitetit dhe këtë do ta bëjë në kohën e duhur. Është detyrë e trupit gjykues të sigurojë që gjykimi të jetë e drejtë dhe i shpejtë. Trupi gjykues ka garantuar dhe të vijoj ta bëjë këtë, në mënyrë që të mos ketë asnjë cenim të padrejtë për palët, që buron nga mënyra se si u bëhen pyetje dëshmitarëve, nga asnjë palë pjesëmarrës, përfshirë edhe vetë trupin gjykues.

Në nisje të seancës së sotme gjyqësore në rastin Thaçi dhe të tjerët, kryetari i trupit gjykues Charles Smith ka dhënë urdhrin me gojë mbi procedurat e intervistimit të dëshmitarëve dhe prezantimit të provave.

Kjo erdhi pas ankesës së parashtruar nga mbrojta e Thaçit dhe Selimit të cilët kërkuan sqarime mbi procesin e marrjes në pyetje të dëshmitarëve nga trupi gjykues.

Sa i përket këtij procesi, gjyqtari Smith i është referuar kodit të procedurës penale të Kosovës si dhe praktikave të ndjekura nga gjykimet në Tribunalin Penal Ndërkombëtar për ish-Jugosllavi (TPNJ).

Gjyqtari Smith ka deklaruar se asnjë cenim nuk u shkaktua lidhur me pyetjet e parashtruara nga trupi gjykues, gjatë paraqitjes së dëshmitarit të dytë.

Duke u thirrur në Kodin e Procedurës Penale të Kosovës, ai ka thënë se neni 329, pika 4 e këtij ligji përcakton se krahas provave të propozuara nga palët dhe palët e dëmtuara, trupi gjykues ka autoritetin të mbledh provat që i gjykon të nevojshme dhe të domosdoshme për gjykim të drejtë dhe të plotë të kësaj çështje. Ai duke komentuar referimin e mbrojtjes në dispozitat për procedura ballafaquese dhe barazi, ka shtuar se “kjo nuk nënkupton se gjykatësi duhet të jetë thjesht një person pasiv, por mund të kërkoj informacione shtesë, pasi që prokuroria dhe mbrojtja të kenë paraqitur provat e tyre”.

Ai gjithashtu i është referuar vendimit të Gjykatës së Apelit të datës 19 dhjetor, që ndërlidhet me nenin 329, dhe që i jep të drejtë gjykatësit që të përcaktojë dhe të vërtetojë në mënyrë të plotë dhe të drejtë të gjitha faktet që janë të rëndësishme për të marrë një vendim të drejtë. Sigurisht që gjykata duhet të zbulojë të vërtetën dhe nuk cenon rregullat për mbledhjen e provave thuhet në vendimin gojor.

“Trupi gjykues nuk kufizohet kur u bënë pyetje dëshmitarëve për materialet që janë renditur në listën e prezantimeve të palës që e ka ftuar dëshmitarin. Fushëveprimi i pyetjeve gjyqësore është i gjerë dhe nuk kufizohet vetëm në një fushë të caktuar,” ka thënë udhëheqësi i trupit gjykues Charles Smith, duke shtuar se gjyqtari mund t’i drejtoj pyetje dëshmitarit në çdo fazë.

Ai gjithashtu ka përmendur juridiksionet e miratuara për regjime të ngjashme të trajtim të provave, siç është rasti i Tribunalit Penal Ndërkombëtar për ish-Jugosllavi, duke iu referuar rregullores së procedurave dhe provave në gjykimin e rastit Popoviç. “TPNJ kishte konstatuar se kjo ishte në përputhje me traktatin e Romës dhe nuk është në kundërshtim me asnjë jurispondencë tjetër përkatëse të gjykatave ku thuhet se trupi gjykues nuk duhet t’i bëjë pyetje dëshmitarët lidhur me faktet dhe aspektet që nuk janë trajtuar si duhet nga mbrojtësit në sallën e gjyqit”, ka shtuar Smith.

Ai më pas ka theksuar se mbrojtja ka të drejtë të bëjë kundërpyetje pas pyetjeve të gjyqtarëve dhe kjo dispozitë është pranuar nga të gjitha palët në këtë proces, dhe mbrojtja nuk ka pasur kundërshtime në këtë paragraf “Palët kujtohen të mossupozojnë se trupi gjykues ka bërë ndonjë paragjykim apo ka cenuar vendimet e ardhshme në lidhje me këto”, ka thënë ai.

Ndërsa sa i përket përdorimit të intervistave të realizuara para fillimit të gjykimit për këtë gjykim, gjyqtari Smith ka thënë se ato mund të përdoren si instrument për kundërpyetje. Në këtë rast, i është referuar nenit 132 të ligjit për Dhomat e Specializuara të Kosovës, ku rregulla e procedurave dhe provave parasheh që trupi gjykues mund të urdhërojë parashtrimin apo paraqitjen e provave që i gjykon se janë të nevojshme për të zbuluar të vërtetën sipas rregullit 132. “Trupi gjykues, pasi të dëgjoj palët, aty ku është e zbatueshme kërkon që të bëhen parashtime, ose “Propio Motu” që kërkon prova shtesë të cilat nuk janë ofruar nga palët, përfshirë prova nga ekspertët, kur e gjykon të nevojshme për zbulimin e të vërtetës,” thuhet në këtë vendim.

Trupi gjykues i bëri pyetje dëshmitarit dje lidhur me pjesë të transkripteve të intervistave që dëshmitari i kishte dhënë Zyra e Prokurorit të Specializuar (ZPS). Këto intervista ZPS-ja i ka përfshirë në prezantimet e veta. Të njëjtat janë përdorur disa herë nga ekipet e mbrojtjes kur bënë kundra-pyetjet e veta, u thanë këtë seancë.

Në fund, në vendimin gojor, gjyqtari Smith ka thënë se trupi gjykues do të vlerësojë dhe do të vendosë lidhur me çdo kundërshtim të paraqitur nga mbrojtja për çdo dokument që dorëzohet në bazë të autenticitetit dhe këtë do ta bëjë në kohën e duhur. Është detyrë e trupit gjykues të sigurojë që gjykimi të jetë e drejtë dhe i shpejtë. Trupi gjykues ka garantuar dhe të vijoj ta bëjë këtë, në mënyrë që të mos ketë asnjë cenim të padrejtë për palët, që buron nga mënyra se si u bëhen pyetje dëshmitarëve, nga asnjë palë pjesëmarrës, përfshirë edhe vetë trupin gjykues.